Ze śmiercią i przemijaniem często staramy się oswoić i konstruować takie ich wyobrażenie, które byłoby dla nas łatwiejsze do zaakceptowania. Jednym z podstawowych narzędzi, które pomaga nam ten cel osiągnąć jest metafora.
Działanie naukowe prowadzone w ramach grantu MINIATURA 7 koncentruje się na dwóch językach z rodziny bantu: oshiwambo i otjiherero.
W Namibii, podobnie jak w innych częściach świata, śmierć i umieranie objęte są tabu kulturowym. Użytkownicy języków oshiwambo i otjiherero, tak jak użytkownicy innych języków naturalnych, często posługują się metaforą, aby opanować strach przed śmiercią i nadać śmierci trochę bardziej zrozumiałą i przyjazną formę.
Istnieje luka badawcza, którą działanie ma wypełnić. W Namibii, po uzyskaniu niepodległości, status języka urzędowego nadano językowi angielskiemu, który obecnie praktycznie wyparł języki lokalne ze szkół, mediów, świata polityki czy biznesu. Dominacja języka angielskiego niestety spowodowała również mniejsze zainteresowanie językami lokalnymi ze strony językoznawców. Języki te zostały wprawdzie opisane (np. Fivaz 2003, Möhlig i Kavari 2008), lecz opisy te koncentrują się głównie na ich dystynktywnych cechach fonologicznych, morfologicznych czy składniowych. Niewiele uwagi poświęca się natomiast semantyce. Z moich ustaleń wynika, iż metaforyka języków oshiwambo i otjiherero, szczególnie metafora śmierci, nie została udokumentowana. Nieliczne opisy, które można odnaleźć dotyczą innych subsaharyjskich języków afrykańskich lub innej tematyki. Na przykład Owiredu (2020) porusza temat metafory śmierci w języku akan, Siemiątkowska (2006) w języku hausa, a Ohly (1998) pisze o metaforze w otjiherero, jednak jedynie w kontekście wybranych toponimów.
Działanie naukowe prowadzone w ramach grantu MINIATURA 7 jest badaniem pilotażowym i ma pozwolić na lepsze poznanie języków oshiwambo i otjiherero i będzie stanowić uzupełnienie istniejącej literatury.
Niniejszy zbiór danych zawiera:
- notatki sporządzone podczas rozmów z Paavo Hasheela - autorem wielu publikacji dotyczących oshikwanyama - jednego z dwóch dialektów języka oshiwambo,
- zapiski sporządzone podczas wywiadów z rodzimymi użytkownikami oshiwambo, otjiherero, xhosa i innych języków regionalnych.
(2025)
